Wszystko co chcielibyście wiedzieć o literaturze czeskiej i słowackiej, a boicie się zapytać...

Wszystko co chcielibyście wiedzieć o literaturze czeskiej i słowackiej a boicie się zapytać

                Czy szkolenie może być ciekawe? Tak, pod warunkiem, że szkolącym jest Marcin Skrabka z goodbooks.pl, prawnik z wykształcenia i pasjonat książki z zamiłowania, obdarzony wielkim darem krasomówczym i jeszcze większą wiedzą, którą z właściwą prawnikom umiejętnością logicznego i porywającego przekazu, umie zaprezentować publiczności.

                Zanim przeszliśmy do literatury czeskiej i słowackiej nasz gość opowiadał o misji i działalności inicjatywy goodbooks.pl w ramach, której doświadczeni edukatorzy, szkolą z różnych tematów bibliotekarzy i nauczycieli w całej Polsce, aby byli w stanie jeszcze lepiej pracować z potencjalnymi czytelnikami. 

Czym skorupka za młodu nasiąknie…

                Sentyment do kultury czeskiej Pan Marcin wyniósł z domu dziadków, mieszkających w okolicach Bogatyni, a więc w bliskości styku trzech kultur. Specjalnością prawniczą Marcina Skrabki jest prawo autorskie, a w początkach swojej zawodowej działalności zajmował się wydawaniem książek prawniczych, aby następnie w ramach hobby zacząć wydawać książki czeskie. Z czasem pasja przerodziła się codzienną pracę co zaowocowało współtworzeniem serii Czeskie klimaty i Słowackie klimaty w wydawnictwie Książkowe Klimaty. Dziś już wydawcą nie jest, ale stara miłość nie rdzewieje i jak sam mówił, wciąż bliskie mu są kwestie czeskie i słowackie.

                Podczas wykładu mowa była nie tylko o literaturze, ale również o różnicach między Czechami i Słowakami, o których Czesi mówią trochę złośliwie „Janosicy z ciężką głową”. Jeśli chodzi o podobieństwa językowe, to bliższy polskiemu jest właśnie język słowacki. Współczesny język czeski powstał w XIX wieku – stworzony został przez naukowców, aby bronić „serca narodu czeskiego”.

                Badania socjologiczne wskazują, że my Polacy najbardziej z naszych sąsiadów lubimy właśnie Czechów – choć oni niekoniecznie odwzajemniają tę sympatię, aczkolwiek są narodem bardzo pokojowym – ostatnimi wojnami, które aktywnie prowadzili były wojny husyckie w XV wieku.

                Nieznośna lekkość bytu ma się odwrotnie proporcjonalnie do upodobań kulinarnych – czeska kuchnia jest ciężka, a Czesi przodują w zachorowalności na nowotwór jelita grubego. Jak pisze ich kultowy pisarz Jarosław Rudiš: Jak zjesz knedlik, kapustę, kotleta i zapijesz to piwem, w jelitach poczujesz prawdziwy Stalingrad.

Dolny Śląsk czeskością stoi

                Oprócz bogatego wykładu o literaturze, była mowa również o najważniejszych nagrodach literackich Czech i Słowacji oraz o polskich wydawcach tej literatury. Nasz prelegent bardzo ciepło  wypowiadał się o wszystkich wydawnictwach specjalizujących się w literaturze naszych południowych sąsiadów. Warto tu wspomnieć, że dziś ponad 80 % przekładów czeskiej i słowackiej literatury jest wydawana właśnie przez wydawnictwa z naszego regionu. Dla wszystkich Czechofili i Słowakofili polecał:

- wrocławskie Książkowe Klimaty ( z seriami czeską i słowacką) – wydawcę znakomitych czeskich powieści autorstwa m. in. Jaroslava Rudiša, Jiřiho Hájička czy też Markéty Pilátovej oraz Słowaków na czele z Pavolem Rankovem, laureatem nagrody Angelus za powieść Zdarzyło się pierwszego września.

-  wydawnictwo Afera z, które założyła i prowadzi Julia Różewicz – wnuczka wielkiego poety i znakomita tłumaczka literatury czeskiej – autorka polskiej nazwy Niedoparków,  czyli stworków, które żywią się naszymi skarpetkami oraz wielu przekładów znakomitych powieści Kateřiny Tučkowej, Petry Hůlovej czy też hospodzianych opowieści Petra Šabacha

- wydawnictwo Stara Szkoła z Wołowa, które na polski rynek przyniosło m. in. cykl książek Evžena Bočka o ostatniej arystokratce

                Okazuje się, że w Warszawie jedynie wydawnictwo Dowody na Istnienie, którego właścicielem jest naczelny polski czechofil – Mariusz Szczygieł, ma osobną serię dedykowaną książkom czeskim. Tu zwłaszcza warto wskazać najnowszą książkę, polskiego księdza Zbigniew Czendlika pt. Bóg nie jest automatem do kawy – która pod czeskich tytułem „Kostel, hospoda, postel” była w 2018 r. najchętniej kupowanym prezentem świątecznym w zlaicyzowanych Czechach.

                Warto także wspomnieć, że inne warszawskie wydawnictwo Fabryka Słów, nieustannie dostarcza polskim czytelnikom przekładów powieści fantasy, uwielbianego przez polskich młodych czytelników – Miroslava Žambocha.

                Wszystkich świebodziczan, zapraszamy do naszej biblioteki, gdzie możecie znaleźć wiele z omawianych podczas spotkania książek.

                                                                                                                             Małgorzata Grudzińska
Marcin Skrabka