Przejdź do głównej treści Przejdź do wyszukiwarki

   

Wojna w oczach dziecka

Utworzono dnia 01.09.2021

W ramach rocznicy wybuchu II wojny światowej serdecznie zapraszamy do zapoznania się z serią "Wojny dorosłych - historie dzieci", którą tworzą książki przybliżające młodemu czytelnikowi rzeczywistość zwykłych ludzi w czasie wojennej zawieruchy. Wszystkie przedstawione w nich historie zostały opisane z punktu widzenia dziecka i są one dostosowane do dzieci od 8 roku życia.

 

Wojna na Pięknym Brzegu, Andrzej Marek Grabowski, ilustracje Joanna Rusinek

Krysia ma zaledwie dziesięć lat, gdy wybucha wojna. W tym wieku powinno się myśleć o szkole, o beztroskich chwilach spędzanych na zabawie z rówieśnikami, a nie o wojnie. Niestety, 1 września 1939 roku położył temu kres. Krysia wraz z rodziną: mamą, tatą, siostrą i babcią mieszka na Żoliborzu, tytułowym Pięknym Brzegu. Od głównej bohaterki dowiadujemy się, w jaki sposób życie toczyło się w tej dzielnicy Warszawy zaraz po wybuchu II wojny, podczas niemieckiej okupacji oraz w czasie powstania. Wiele się zmienia: Krysia dorasta, zawiera nowe przyjaźnie, pracuje, tylko jedno pozostaje niezmienne – wojna trwa nadal. A gdy przychodzi czas, Krystyna zapisuje się do Armii Krajowej, by walczyć za kraj i za tych, którzy sami już walczyć nie mogą.

„Wojna na Pięknym Brzegu” to przejmujący obraz dorastania w czasie wojny, zbyt szybkim i niezwykle trudnym. Pierwsze miłości, lęk o najbliższych, strata przyjaciół, niepewność jutra- wszystko to znajduje się w tej poruszającej powieści.

 

Jędruś, chłopak ze Lwowa, Andrzej Perepeczko, ilustracje Magdalena Pilch

Autobiograficzna powieść o autorze serii powieści dla najmłodszych czytelników o przygodach Dzikiej Mrówki. Jędruś urodził się we Lwowie. Tata Jędrka jest oficerem i kiedy zostaje przeniesiony do jednostki w Modlinie, rodzina musi opuścić Lwów. Jak się potem okaże, był to początek wojennej tułaczki. Poznajemy wojenne losy Jędrusia i jego najbliższych i jak wojenna zawierucha rzuca rodzinę po kraju. Od Luszawy na lubelszczyźnie, Warszawę, gdzie wielokrotnie są zmuszeni zmieniać miejsce zamieszkania aż po Radomsko, gdzie zastaje ich koniec wojny. Wojenne losy Jędrusia wypełniają tajne komplety, działalność w Szarych Szeregach i codzienność w coraz bardziej niebezpiecznej rzeczywistości… Z jednej strony książka jest sentymentalnym powrotem do ukochanego miasta Lwowa oraz do beztroskich i bezpiecznych czasów dzieciństwa, z drugiej-opowieść o wojennej tułaczce, niepewności jutra, podejmowaniu dorosłych decyzji.

 

Pan Apoteker, Katarzyna Ryrych, ilustracje Katarzyna Ryrych

Opowieść o Tadeuszu Pankiewiczu, krakowskim aptekarzu, który pozostał na terenie getta w Krakowie i pomagał jego mieszkańcom. Historia wpleciona w opowieść małej Blumy, Żydówki, która wraz z rodziną, tak jak inni mieszkańcy getta, często korzysta z pomocy pana Apotekera. Jest to opowieść o próbie normalnego życia w nienormalnym czasie. Widzimy, jak sytuacja w getcie się pogarsza: coraz trudniej zdobyć pożywienie, mieszkańców ogarnia wszechogarniający smutek, narasta strach przed wysiedleniami i wywózkami do obozów. W tej strasznej rzeczywistości Apteka Pod Orłem staje się ostoją dawnego, wolnego świata: to na zapleczu jego apteki spotykają się elity kulturalne i zawodowe getta.  Pomimo coraz trudniejszych warunków, Pan Apoteker wciąż trwa na posterunku, pomagając w zdobyciu dokumentów, ukrywając dzieci, żywiąc najuboższych. Jego postać i Apteka Pod Orłem stają się światłem w ogarniętej mrokiem rzeczywistości.

 

Zaklęcie na „w”, Michał Rusinek, ilustracje Joanna Rusinek

Historia małego Włodka, którego wojna zaskoczyła, gdy skończył osiem lat. Książka oparta na autentycznej relacji jest próbą pokazania ówczesnego świata oczami ośmiolatka, pokazania jak dorastający chłopiec tłumaczy sobie i porządkuje niełatwą, wojenną rzeczywistość. Dlaczego bohater mówi o wojnie, że jest zaklęciem? Słowo „wojna”, jak za dotknięciem różdżki złego czarnoksiężnika, odbierała wszystkiemu kolory, czyniąc świat podobnym do czarno-białej fotografii, w którym istniały postacie złe: Czarni Panowie i biali: ludzie dobrzy, którzy walczyli z Czarnymi Panami. Jednak, gdy Czarny Pan uratował życie siostrze małego Włodka, chłopiec zrozumiał, że podział na czarne i białe nie jest taki oczywisty.

 

Mała wojna, Katarzyna Ryrych, ilustracje Joanna Rusinek

Wojna miała swoich wielkich, sławnych bohaterów, ale miała również takich, o których niewielu słyszało i którzy odeszli w zapomnienie. Ci bohaterowie prowadzili swoje małe wojny, pomagając i ratując tych najbardziej potrzebujących i bezbronnych: chorym, osobom starszym oraz dzieciom.  O takich właśnie bohaterach przeczytamy w Małej wojnie Katarzyny Ryrych. Taką osobą był nauczyciel muzyki nazywany przez bohaterki książki Maestrem, który ukrywał w swoim domu żydowskie dzieci. Cichym i niepozornym bohaterem była również babcia dziewczynek, która pomagała, jak tylko mogła, przekazując potrzebującym ubrania, żywność czy dokumenty. O tej działalności nie mówiło się głośno. Raczej, tak jak siostry Janka i Lilka, dowiadywało się o tym raczej przez przypadek, ponieważ była to wiedza niezwykle niebezpieczna… Małe wojny były nie tylko działalnością na przekór wrogowi, ale były odruchami człowieczeństwa w pozbawionych go czasach.

 

Ostatnie piętro, Irena Landau, ilustracje Joanna Rusinek

Kiedy nie można uratować wszystkich, to w pierwszej kolejności ratuje się dzieci. W ten sposób Cyrla, a po opuszczeniu murów getta Celina, znalazła schronienie na ostatnim piętrze warszawskiej kamienicy, w mieszkaniu przyjaciół rodziców. Jednak ukrywanie się, to nie dziecięca zabawa w chowanego: gdy trzeba poruszać się bezszelestnie, siedzieć po ciemku prawie bez ruchu by nic podejrzanego nie wpadło w oczy wścibskim sąsiadom, którzy przecież mogą zbiega z getta wydać Niemcom i sprowadzić nieszczęście na rodzinę. Nie jest również łatwo ukrywać się, gdy getto płonie, a Cyrla wie, że tam zostali jej bliscy. Jednak nawet w czasie wojny zdarzają się cuda oraz ludzie-anioły, którzy pomagają, ratują i dzięki którym szczęśliwe zakończenia mają szansę się dokonać.

 

Asiunia, Joanna Papuzińska, ilustracje Maciej Szymanowicz

Kiedy dziecko ma pięć lat, nie pamięta tego, co było kiedyś. A to co dzieje się obecnie często jest niezrozumiałe i przerażające. Lecz mimo to stara się dostosować i pojąć jak najwięcej. Tak było z pięcioletnią Asiunią, której beztroskie i szczęśliwe życie przerwała wojna. Nagle bliskie osoby zaczęły znikać. Najpierw mama gdzieś wyjechała, potem tata gdzieś poszedł. Wreszcie ona i jej bracia zostali rozdzieleni i umieszczeni w osobnych rodzinach. Gdzieś, gdzie wszystko było nowe i obce. Jedni ludzie byli poważni i smutni, a inni radośni i chętni do zabaw. Podczas tej wędrówki Asiunia trafia do swojej babci, gdzie są również jej bracia. Wspólnie starają się przetrwać wojnę. Wojnę, której mała dziewczynka nie rozumie. Wojnę, która jest wszystkiemu winna, niezależnie czy dlatego, że brakuje jedzenia, ubrań czy zabawek. Wszystkiemu winna jest wojna. Na szczęście  babcia Asiuni ma wiele „pomyślunków”, dzięki którym udaje im się przetrwać. Dzielni bracia również pomagają, choć mają najgorzej, bo łapią wiele różnych chorób. Ale pewnego dnia, wszystko powoli wraca do normy. Odnajdują się członkowie rodzin, którzy powracają do domów. No prawie wszyscy. Asiunia, tak naprawdę to Joanna Papuzińska, która po wojnie ukończyła studia i stała się sławną pisarką. Jej książki możecie znaleźć TUTAJ

 

 

Wszystkie moje mamy, Renata Piątkowska, ilustracje Maciej Szymanowicz

Wiele dzieci bawiło się w wojnę. Machało drewnianymi mieczami, strzelało z plastikowych pistoletów. Wykrzykiwało „pif-paf, nie żyjesz”. I podczas tych zabaw śmiały się, bo wiedziały, że to tylko zabawa. Jednak gdy przyszła prawdziwa wojna, śmiech zamienił się w łzy, zniknęły wszystkie zabawki, domu też nie było. Bo ten który mieli w getcie, był malutki i pusty. Dzięki „akcjom łyżeczkowym” nie chodzili głodni spać. Chociaż na ile może wystarczyć mała łyżeczka ryżu, mąki czy kaszy? Ważne, że brzuszek choć na chwilę przestał boleć i burczeć. Mały Szymon najpierw stracił tatę, a potem siostrę. Została mu tylko mama, która kazała mu zapamiętać, że tak naprawdę ma na imię Staś, Stanisław Kalinowski. Wreszcie któreś dnia, przyszła siostra Jolanta i zabrała go za mury getta.

 

Listy w butelce: opowieść o Irenie Sendlerowej, Anna Czerwińska-Rydel, ilustracje Maciej Szymanowicz

Warszawskie getto zostało podzielone na dwa obszary: duże i małe getto, które łączył drewniany most. Irena Sendlerowa, pseudonim wojenny „Siostra Jolanta”, posiadając fałszywą przepustkę mogła wchodzić do dzielnicy żydowskiej. Pomagała przebywającym tam osobom przynosząc im chleb, leki, ubrania, a także wspierała ich dobrym słowem. Jednak pewnego dnia, będąc na terenie getta zobaczyła, jak dzieci z Domu Sierot Korczaka idą ulicami miasta niosąc sztandar z zieloną koniczynką – symbolem nadziei i życia. Doktor Korczak powiedział podopiecznym, że jadą na wycieczkę, a tak naprawdę jechali do Treblinki, niemieckiego obozu zagłady. Widok dzieci, idących jak w pochodzie odmienił Irenę Sendlerową. Od teraz chciała pomagać inaczej. Chciała ratować żydowskie dzieci i umieszczać je poza granicami getta. Udało jej się wejść do polskiej konspiracyjnej organizacji społecznej pod nazwą „Żegota” i z ich pomocą ratować żydowskie dzieci.

W książce, oprócz Ireny Sendlerowej, pojawia się wiele znanych postaci, m.in.: Janusz Korczak - lekarz, pedagog, pisarz, który w czasie wojny prowadził Dom Sierot Korczaka; Józef Zysman -prawnik pochodzenia żydowskiego, który wraz z zebraną grupą młodzieży zbierał materiały do podziemnej prasy; Rachela Auerbach – ortodoksyjna Żydówka, nauczycielka, która wraz ze zgromadzoną młodzieżą organizowała pogadanki na temat tradycji narodu żydowskiego. Dzięki odpowiednio dobranej literaturze organizowali spotkania, zabawy i teatrzyki; Izaak Kiernicel – zebrał młodzież wałęsającą się po ulicach getta i zaangażował ją do nauczania młodszych dzieci. Ponadto organizował i prowadził prelekcje dla młodzieży z najróżniejszych tematów oraz założył kółko literackie. Po zakończeniu wojny został drugim mężem Ireny Sendlerowej; Ala Gołąb – pielęgniarka, organizowała tajne szkolenia dla młodzieży, które prowadzili najlepsi żydowscy lekarze; Ewa Rechtman – przyjaciółka Ireny. Wraz z grupą młodzieży opiekowała się dziećmi z małego getta. Ewa oraz dzieci zostali wywiezieni do Treblinki, a w sierpniu 1941 roku obszar małego getta został zlikwidowany.

 

Zbuntowane słowa, Joanna Papuzińska, ilustracje Sylwia Szyrszeń

„Peerelu w paczkach makaronu przemycano zakazane przez władze książki, drukowane na powielaczu, przekazywane z narażeniem życia kolejnym czytelnikom. Obowiązywała zasada „PRZECZYTAJ – NIE NISZCZ – PRZEPISZ – PODAJ DALEJ”. W ten sposób wiadomości wędrowały z rąk ludzi, którzy sobie ufali. Tak też zaczyna się opowieść o drugim obiegu i walce o wolność Polski, opowiedziana przez małego chłopca, który słucha historii rodziców i dziadków, tłumaczących mu, co się dzieje w ich zniewolonym kraju”. (opis pochodzi od wydawcy)

 

Niedokończona opowieść Pepe, Dorota Combrzyńska-Nogala, ilustracje Magdalena Pilch

„Eulalia Gutkowska, zwana w dzieciństwie Lalą, mieszkała wraz z mamą w wielokulturowej społeczności na Wołyniu. Żyli tam razem Ukraińcy, Polacy, Żydzi, Niemcy, Czesi… Gdy do ich wioski dotarła II wojna światowa, Lala straciła poczucie bezpieczeństwa, ale zyskała najbliższą przyjaciółkę, uciekinierkę z getta – Pepe, którą uratowali mama z wujkiem.

Przez całą wojnę mama Lali chroniła obie dziewczynki przed Niemcami i przed ukraińskimi nacjonalistami. Po wojnie, gdy zmieniły się granice państw, rodzina musiała wrócić do Polski. Lala wyjechała z ukochanego Wołynia pociągiem towarowym, by zamieszkać w Polsce, której jeszcze nie opuścili wszyscy Niemcy”. (opis pochodzi od wydawcy)

 

Irenka, dziewczynka z Wilna, Andrzej Perepeczko, ilustracje Magdalena Pilch

„Irenka jest pogodną, ciekawą świata dziewczynką. Urodziła się w 1932 roku w Wilnie, pięknym mieście na Kresach II Rzeczypospolitej.

Kochająca i wspierająca się rodzina oraz przeświadczenie o nieustającej opiece Matki Bożej Ostrobramskiej chroniły ją przed rozpaczą podczas burzliwych działań wojennych, kiedy nad Wilno napłynęły hitlerowskie i sowieckie chmury”. (opis pochodzi od wydawcy)

 

Czy wojna jest dla dziewczyn? Paweł Beręsewicz, ilustracje Olga Reszelska

„Historia małej Elki, którą pewnego dnia zaskoczyła II wojna światowa i bardzo popsuła jej dzieciństwo. Piaskowe kulki zamieniły się w groźne bomby, tatę wezwały ważne sprawy i w ogóle nie chciały wypuścić, a mama-lekarka to już naprawdę prawie nie mogła wyjść z pracy. Elka uczy się uważać na słowa. Radzić sobie, nie beczeć. I nawet robić opatrunki! I dochowywać najprzeogromniejszych tajemnic! A przecież jest tylko małą dziewczynką i nie powinna dźwigać tak wielkich ciężarów.” (opis pochodzi od wydawcy)

 

Dzieci, których nie ma, Renata Piątkowska, ilustracje Maciej Szymanowicz

„Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei in Litzmannstadt – obóz po dziś dzień mało znany, nadal leży poza granicami naszej świadomości, naszego poznania, a nawet naszej wyobraźni… To miejsce, w którym prawo chroniące dzieci umarło z chwilą jego powstania. (…) Jakakolwiek ocena jest zbędna, słowa zbyt słabe, by oddać bestialstwo, bezmiar cierpienia i krzywdy, jakich doznały dzieci w łódzkim obozie przy ulicy Przemysłowej.

Nie wolno nam dopuścić, by to, co się wydarzyło w obozie dla polskich dzieci w Łodzi, poszło w zapomnienie”. (opis pochodzi od wydawcy)

Przygotowały:

Justyna Głowacka-Sikoń

Agnieszka Okarmus

Oddział Dziecięcy

Nasze placówki

BIBLIOTEKA DLA DOROSŁYCH
ul. Świdnicka 15

58-160 Świebodzice


tel. 74 666 95 74 (wypożyczalnia)
74 666 95 75 (czytelnia)

ODDZIAŁ DZIECIĘCY
ul. Wolności 23
58-160 Świebodzice

tel. 74 666 95 76

 

Oddział Dziecięcy MBP w Świebodzicach przy ul. Wolności 23

Nasi Partnerzy

logo

 



 


 

Znalezione obrazy dla zapytania: legimi

Logo Stowarzyszenia Pomocy Osobom Niepełnosprawnym

Logo Ministerstwa Kultury Dziedzictwa Narodowego i Sportu

Licznik odwiedzin:

W tym tygodniu: 153

W poprzednim tygodniu: 213

W tym miesiącu: 929

W poprzednim miesiącu: 1086

Wszystkich: 60511

Imieniny

Kalendarium

Lista wydarzeń w miesiącu Marzec 2024 Brak wydarzeń w tym miesiącu.